Nguyên nhân gây ra sang chấn tâm lý
Sang chấn tâm lý có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm:
- Bị lạm dụng hoặc tấn công tình dục
- Bị lạm dụng hoặc tấn công về thể chất
- Bạo hành tâm lý
- Bỏ bê thời thơ ấu
- Tai nạn hoặc bệnh nghiêm trọng
- Chứng kiến bạo lực gia đình
- Nạn nhân hoặc nhân chứng kiến bạo lực
- Bạo lực học đường
- Thảm họa tự nhiên hoặc nhân tạo
- Buộc phải di dời đến nơi ở mới
- Chiến tranh, khủng bố, bạo lực chính trị
- Đau buồn do chia cách
Các loại sang chấn tâm lý
Có nhiều loại sang chấn tâm lý khác nhau, bao gồm:
- Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD)
- Rối loạn căng thẳng cấp tính
- Rối loạn điều chỉnh
- Rối loạn lo âu
- Rối loạn trầm cảm
- Rối loạn chuyển đổi
Dấu hiệu và triệu chứng sang chấn tâm lý
Các dấu hiệu và triệu chứng của sang chấn tâm lý có thể khác nhau tùy từng người, nhưng có thể bao gồm:
Dấu hiệu về mặt thể chất:
– Mệt mỏi
– Căng cơ
– Khó tập trung
– Tim đập nhanh
– Dễ bị giật mình
– Gia tăng cảnh giác
– Nhức mỏi và đau nhức
– Mất ngủ hoặc gặp ác mộng
– Căng thẳng cao độ và kích động
– Lạm dụng rượu và chất kích thích
Dấu hiệu về mặt cảm xúc:
– Bất lực, sợ hãi
– Lo lắng và sợ hãi
– Sốc, từ chối, hoặc hoài nghi
– Tránh né những người khác
– Cảm thấy buồn hoặc vô vọng
– Cảm giác bị ngắt kết nối hoặc tê liệt
– Tức giận, cáu kỉnh, thay đổi tâm trạng
– Cảm giác tội lỗi, xấu hổ, tự trách mình
Hậu quả của sang chấn tâm lý
Sang chấn tâm lý có thể có nhiều hậu quả tiêu cực, bao gồm:
- Rối loạn sức khỏe tâm thần
- Vấn đề về thể chất
- Giảm chất lượng cuộc sống
- Khó khăn trong các mối quan hệ
- Suy giảm khả năng làm việc
- Tăng nguy cơ tự tử
Phương pháp điều trị sang chấn tâm lý
Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau cho sang chấn tâm lý, bao gồm:
- Liệu pháp tâm lý:
- Liệu pháp tập trung vào cơ thể
- Giải mẫn cảm chuyển động nhãn cầu và tái nhận thức (EMDR)
- Liệu pháp nhận thức hành vi tập trung vào sang chấn
- Thuốc:
- Thuốc chống trầm cảm
- Thuốc chống lo âu
- Thực hành và xây dựng lối sống lành mạnh:
- Di chuyển thường xuyên
- Chánh niệm
- Không tự cô lập bản thân
- Tự điều chỉnh hệ thần kinh
- Chăm sóc sức khỏe của bản thân
Làm thế nào để giúp đỡ những người đang gặp sang chấn tâm lý?
Nếu bạn biết ai đó đang trải qua sang chấn tâm lý, bạn có thể giúp đỡ họ bằng cách:
- Chấp nhận cảm xúc của họ
- Chỉ đưa ra lời khuyên khi được hỏi
- Lắng nghe họ và không phán xét bất cứ điều gì
- Cổ vũ và khích lệ họ đưa ra lựa chọn của riêng mình
- Tôn trọng sự riêng tư và câu chuyện đã được chia sẻ
- Cho họ thời gian để có thể cởi mở câu chuyện của mình
- Học về những điều có thể gây kích thích, ví dụ như tiếng ồn,…
- Quan tâm đến sức khỏe tinh thần của mình
Kết luận
Sang chấn tâm lý là một vấn đề nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của một người. Tuy nhiên, bằng cách hiểu biết về các loại, dấu hiệu, hậu quả và phương pháp điều trị, chúng ta có thể giúp đỡ những người đang trải qua tình trạng này phục hồi và sống một cuộc sống trọn vẹn.
