Ăn trộm do bệnh lý (Kleptomania)
Kleptomania là một rối loạn kiểm soát xung lực khiến người bệnh không thể cưỡng lại sự thôi thúc ăn trộm. Không giống như trộm cắp hình sự thông thường, người mắc kleptomania thường lấy cắp những đồ vật không có giá trị hoặc không cần thiết.
Triệu chứng của ăn trộm do bệnh lý
Người mắc kleptomania trải qua một chuỗi các triệu chứng:
- Thúc đẩy mãnh liệt phải ăn cắp, thường đi kèm với cảm giác căng thẳng hoặc lo lắng
- Không thể cưỡng lại sự thôi thúc này
- Cảm giác hối hận hoặc tội lỗi sau khi ăn cắp
- Tiếp tục ăn cắp mặc dù không cần hoặc không có giá trị
Nguyên nhân của ăn trộm do bệnh lý
Nguyên nhân chính xác của kleptomania vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các yếu tố sau được cho là góp phần:
- Bệnh lý tâm thần: Rối loạn lưỡng cực, rối loạn lo âu, rối loạn sử dụng chất gây nghiện, rối loạn nhân cách
- Mức serotonin thấp: Hormone này giúp điều chỉnh tâm trạng và hành vi
- Rối loạn gây nghiện: Ăn trộm có thể giải phóng dopamine, tạo ra cảm giác hưng phấn
- Mất cân bằng não: Sự mất cân bằng trong hệ thống opioid có thể thúc đẩy hành vi ăn trộm
- Tiền sử gia đình: Những người có tiền sử gia đình mắc kleptomania có nguy cơ mắc bệnh cao hơn
- Phụ nữ: Khoảng 2/3 số người được chẩn đoán mắc kleptomania là nữ giới
- Chấn thương đầu: Chấn động não có thể dẫn đến hành vi mất kiểm soát
Ăn trộm ở trẻ em và người lớn
Hành vi ăn trộm ở trẻ em và người lớn có thể có những điểm khác biệt:
Trẻ em
- Ít phổ biến hơn ở trẻ nhỏ
- Có thể bắt nguồn từ sự tò mò, ham muốn hoặc muốn gây ấn tượng
- Có thể là dấu hiệu của các vấn đề về phát triển hành vi hoặc cảm xúc
Người lớn
- Thường có động cơ trộm cắp rõ ràng hơn, chẳng hạn như thiếu thốn kinh tế
- Có thể là dấu hiệu của kleptomania, rối loạn kiểm soát xung lực hoặc vấn đề sức khỏe tâm thần khác
Phương pháp điều trị ăn trộm do bệnh lý
Liệu pháp Nhận thức – Hành vi (CBT) là phương pháp điều trị phổ biến cho kleptomania. CBT tập trung vào việc thay đổi suy nghĩ và hành vi tiêu cực. Các kỹ thuật CBT thường được sử dụng bao gồm:
- Liệu pháp làm mất cảm thụ có hệ thống: Học các kỹ thuật thư giãn để kiểm soát sự thôi thúc ăn trộm
- Liệu pháp chuyển đổi: Tưởng tượng về hành vi ăn trộm để nhận ra hậu quả tiêu cực
Ngoài CBT, thuốc cũng có thể được kê đơn để điều trị các rối loạn tâm thần liên quan, chẳng hạn như trầm cảm hoặc rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Thuốc có thể bao gồm chất ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc hoặc thuốc opioid.
