Nguyên nhân
Chứng rối loạn lo âu xã hội là một tình trạng phức tạp với nhiều nguyên nhân có thể xảy ra, bao gồm:
- Di truyền: Rối loạn lo âu có thể xuất hiện trong gia đình, mặc dù nguyên nhân di truyền không rõ ràng.
- Cấu trúc não: Hạch hạnh nhân, một vùng não liên quan đến phản ứng sợ hãi, có thể hoạt động quá mức ở những người mắc chứng rối loạn lo âu xã hội.
- Môi trường: Những trải nghiệm tiêu cực như bị bắt nạt, từ chối hoặc bảo vệ quá mức có thể góp phần gây ra tình trạng này.
Triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng của chứng rối loạn lo âu xã hội có thể bao gồm:
- Triệu chứng cảm xúc và hành vi:
- Sợ hãi và lo lắng trong các tình huống xã hội
- Lo lắng về sự xấu hổ hoặc làm nhục
- Sợ xúc phạm người khác
- Sợ nói chuyện hoặc giao tiếp với người lạ
- Sợ những người khác nhận thấy sự lo lắng của bạn
- Tránh các tình huống xã hội
- Phân tích quá mức các tương tác xã hội sau đó
- Triệu chứng thực thể:
- Nhịp tim nhanh
- Đau dạ dày hoặc buồn nôn
- Hơi thở hổn hển
- Chóng mặt hoặc choáng váng
- Đổ mồ hôi hoặc run rẩy
- Căng cơ
Yếu tố rủi ro
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn lo âu xã hội, bao gồm:
- Lịch sử gia đình: Có thành viên gia đình mắc chứng rối loạn lo âu xã hội làm tăng nguy cơ.
- Kinh nghiệm tiêu cực: Những người trải qua các tình huống tiêu cực như bắt nạt hoặc lạm dụng có thể có nguy cơ cao hơn.
- Tính cách: Những người nhút nhát, rụt rè hoặc hạn chế có thể dễ bị chứng rối loạn lo âu xã hội hơn.
- Yêu cầu xã hội hoặc công việc mới: Những sự kiện này có thể gây ra các triệu chứng rối loạn lo âu xã hội ở những người trước đây không có tiền sử.
- Tình trạng sức khỏe thu hút sự chú ý: Những tình trạng như nói lắp hoặc biến dạng có thể làm tăng cảm giác tự ý thức và góp phần gây ra chứng rối loạn lo âu xã hội.
Chẩn đoán
Chứng rối loạn lo âu xã hội được chẩn đoán dựa trên:
- Bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, kinh nghiệm cuộc sống và tiền sử gia đình của bạn.
- Khám sức khỏe: Bác sĩ có thể loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
- Đánh giá tâm lý: Bác sĩ có thể sử dụng các bảng câu hỏi để đánh giá các triệu chứng của bạn và xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng.
Điều trị
Các lựa chọn điều trị cho chứng rối loạn lo âu xã hội bao gồm:
- Liệu pháp tâm lý:
- Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Giúp bạn nhận ra và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực và hành vi tránh né.
- Liệu pháp phơi nhiễm: Giúp bạn dần dần đối mặt với những tình huống bạn sợ hãi.
- Thuốc men:
- Chất ức chế tái hấp thu serotonin chọn lọc (SSRI): Thường được sử dụng như thuốc điều trị đầu tiên.
- Chất ức chế tái hấp thu serotonin và norepinephrine chọn lọc (SNRI)
- Thuốc chống lo âu (benzodiazepine): Có thể giảm nhanh chóng các triệu chứng nhưng có thể gây nghiện.
- Thuốc chẹn beta: Có thể giúp kiểm soát các triệu chứng thực thể như nhịp tim nhanh và đổ mồ hôi.
- Thay đổi lối sống:
- Tập thể dục thường xuyên
- Ngủ đủ giấc
- Chế độ ăn uống lành mạnh
- Bài tập thư giãn
- Suy nghĩ tích cực
Lời khuyên
Nếu bạn nghĩ rằng bạn có thể mắc chứng rối loạn lo âu xã hội, hãy nói chuyện với bác sĩ. Có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả có thể giúp bạn quản lý tình trạng này và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.
