Loại hoang tưởng
1. Rối loạn nhân cách hoang tưởng (Paranoid Personality Disorder)
- Loại hoang tưởng nhẹ nhất, không phải là một rối loạn tâm thần.
- Người bệnh tin rằng họ sẽ bị hại, lừa dối hoặc lợi dụng, nhưng không có ảo giác hoặc triệu chứng tâm thần nghiêm trọng.
2. Rối loạn ảo tưởng (Delusional Disorder)
- Niềm tin bất thường và mạnh mẽ vào những ảo tưởng, bất chấp bằng chứng thực tế.
- Người bệnh tin rằng những ảo tưởng của họ là sự thật.
- Không có ảo giác hoặc suy nhược thần kinh nghiêm trọng.
3. Tâm thần phân liệt hoang tưởng (Paranoid Schizophrenia)
- Rối loạn tâm thần nghiêm trọng, phức tạp.
- Triệu chứng chính: ảo giác (nghe giọng nói) và ảo tưởng kỳ lạ.
- Suy nghĩ bối rối và giảm động lực thực hiện các hoạt động hàng ngày.
Triệu chứng hoang tưởng
- Phòng thủ và tiêu cực trước những chỉ trích không thực tế.
- Luôn trong trạng thái sẵn sàng tranh luận.
- Khó tha thứ cho người khác.
- Cảnh giác cao độ.
- Sợ bị lợi dụng hoặc lừa dối.
- Không có khả năng thư giãn.
- Mất lòng tin vào người xung quanh.
- Tin rằng người khác có động cơ ẩn giấu.
Nguyên nhân hoang tưởng
- Nguyên nhân chính xác chưa được xác định.
- Có thể do sự kết hợp của yếu tố di truyền và môi trường, bao gồm:
- Chấn thương tâm lý thời thơ ấu.
- Rối loạn căng thẳng sau chấn thương.
- Rối loạn sinh hóa não.
- Tiền sử gia đình mắc bệnh tâm thần liên quan đến hoang tưởng.
- Sử dụng chất gây nghiện.
- Căng thẳng nghiêm trọng kéo dài.
Phương pháp chẩn đoán hoang tưởng
- Đánh giá tâm lý và tham vấn với chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên khoa tâm thần.
- Phỏng vấn triệu chứng.
- Đánh giá tiền sử bệnh lý.
- Loại trừ các rối loạn khác có triệu chứng tương tự.
Phương pháp điều trị hoang tưởng
- Rối loạn nhân cách hoang tưởng:
- Liệu pháp tâm lý tập trung vào việc thay đổi nhận thức và hành vi.
- Thuốc có thể được sử dụng để kiểm soát các triệu chứng liên quan, chẳng hạn như lo lắng hoặc trầm cảm.
- Rối loạn ảo tưởng:
- Liệu pháp tâm lý để giúp người bệnh hiểu và giải quyết các ảo tưởng của họ.
- Thuốc chống loạn thần để giảm các triệu chứng như ảo giác.
- Tâm thần phân liệt hoang tưởng:
- Thuốc chống loạn thần để giảm ảo giác và ảo tưởng.
- Liệu pháp tâm lý để hỗ trợ phục hồi chức năng.
Hỗ trợ người mắc chứng hoang tưởng
- Khuyến khích họ tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp.
- Nhất quán, trung thực và trực tiếp khi giao tiếp.
- Tránh tranh luận về những niềm tin phi lý của họ.
- Lắng nghe với sự thấu hiểu và đồng cảm.
- Kiên nhẫn và không phán xét.
