Xét nghiệm khí máu động mạch là gì?
Xét nghiệm khí máu động mạch (ABG) là xét nghiệm đo nồng độ oxy, carbon dioxide và pH trong máu động mạch. Máu động mạch được lấy từ động mạch, nơi chứa máu có oxy để nuôi cơ thể. ABG cung cấp thông tin về:
- Khả năng của phổi trong việc trao đổi oxy và carbon dioxide
- Chức năng của thận trong việc duy trì cân bằng axit-bazơ
- Tình trạng trao đổi chất của cơ thể
Khi nào nên thực hiện xét nghiệm khí máu động mạch?
ABG được chỉ định trong các trường hợp sau:
- Khó thở hoặc hụt hơi
- Mệt mỏi hoặc yếu ớt
- Buồn nôn
- Các tình trạng nghi ngờ về bệnh phổi, bệnh thận hoặc chấn thương đầu
- Theo dõi điều trị các bệnh về phổi hoặc thận
Quy trình thực hiện xét nghiệm khí máu động mạch
Trước xét nghiệm:
- Thông báo cho bác sĩ về bất kỳ vấn đề chảy máu hoặc thuốc chống đông nào đang dùng.
- Cho bác sĩ biết về dị ứng với thuốc gây tê.
Trong xét nghiệm:
- Máu được lấy từ động mạch ở cổ tay, cánh tay hoặc háng bằng kim tiêm.
- Mẫu máu được phân tích ngay để có kết quả chính xác.
Sau xét nghiệm:
- Đè lên chỗ lấy máu trong 5-10 phút để tránh chảy máu.
- Không nâng hoặc mang vật nặng trong vòng 24 giờ.
Giải thích kết quả xét nghiệm khí máu động mạch
Kết quả bình thường:
- Áp suất riêng của oxy (PaO2): > 80 mm Hg
- Áp suất riêng của carbon dioxide (PaCO2): 35-45 mm Hg
- Độ pH: 7,35-7,45
- Bicarbonate (HCO3): 22-26 mEq/L
- Hàm lượng oxy (O2CT): 15-22 mL/100 mL máu
- Lượng oxy bão hòa (O2Sat): 95-100%
Kết quả bất thường:
- Thiếu oxy (hypoxemia): PaO2 thấp có thể do bệnh phổi, suy tim hoặc thiếu máu.
- Ứ carbon dioxide (hypercapnia): PaCO2 cao có thể do bệnh phổi, rối loạn hô hấp hoặc bệnh thận.
- Rối loạn cân bằng axit-bazơ: pH thấp (toan máu) hoặc pH cao (kiềm máu) có thể do các bệnh lý chuyển hóa, bệnh thận hoặc bệnh hô hấp.
Bác sĩ sẽ giải thích kết quả xét nghiệm và thảo luận về các bước tiếp theo phù hợp.
Biện pháp phòng ngừa
- Kết quả ABG chỉ cung cấp thông tin về nồng độ khí trong máu và không chẩn đoán được nguyên nhân cơ bản.
- Kết quả phải được kết hợp với các xét nghiệm khác và đánh giá lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác.
- Lấy máu động mạch có thể gây đau nhẹ và bầm tím.
- Máu tĩnh mạch không được sử dụng cho ABG vì nó chứa máu đã sử dụng hết oxy.
