Truyền máu là gì?
Truyền máu là một thủ thuật y tế trong đó máu được truyền vào tĩnh mạch của người nhận thông qua một ống hẹp. Mục đích của truyền máu là thay thế máu bị mất do phẫu thuật, chấn thương hoặc các tình trạng sức khỏe khác.
Các loại máu
Máu được tạo thành từ các thành phần sau:
- Tế bào hồng cầu: Mang oxy và loại bỏ chất thải
- Tế bào bạch cầu: Chống lại nhiễm trùng
- Huyết tương: Phần chất lỏng của máu
- Tiểu cầu: Giúp máu đông cục
Truyền máu có thể cung cấp một hoặc nhiều thành phần máu, tùy thuộc vào nhu cầu của người nhận. Các tế bào hồng cầu là thành phần được truyền phổ biến nhất.
Rủi ro liên quan đến truyền máu
Mặc dù truyền máu nói chung được coi là an toàn, nhưng vẫn có một số rủi ro liên quan, bao gồm:
- Sốt: Sốt nhẹ sau truyền máu là bình thường, nhưng sốt cao hoặc đi kèm với các triệu chứng khác có thể nghiêm trọng hơn.
- Phản ứng dị ứng: Người nhận có thể bị phản ứng dị ứng với máu của người hiến tặng, ngay cả khi nhóm máu phù hợp.
- Phản ứng tan máu miễn dịch cấp tính: Một phản ứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể tấn công các tế bào hồng cầu của người hiến tặng.
- Phản ứng tán huyết trễ: Tương tự như phản ứng tan máu miễn dịch cấp tính, nhưng xảy ra chậm hơn.
- Phản ứng phản vệ: Một phản ứng đe dọa tính mạng có thể xảy ra trong vòng vài phút sau khi bắt đầu truyền máu.
- Chấn thương phổi cấp tính liên quan đến truyền máu (TRALI): Một phản ứng hiếm gặp nhưng có thể gây tử vong liên quan đến tổn thương phổi.
- Nhiễm trùng máu: Có thể xảy ra nếu máu của người hiến tặng bị nhiễm.
- HIV, viêm gan B và C: Mặc dù nguy cơ rất thấp, nhưng vẫn có khả năng lây truyền các bệnh truyền qua đường máu thông qua truyền máu.
- Quá tải sắt: Truyền máu nhiều lần có thể dẫn đến tích tụ sắt trong cơ thể, gây tổn thương gan và tim.
- Bệnh ghép chống chủ: Một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng trong đó các tế bào bạch cầu của người hiến tặng tấn công tủy xương của người nhận.
Quy trình thực hiện truyền máu
Trước khi truyền máu:
- Bác sĩ sẽ xét nghiệm máu của người nhận để xác định nhóm máu và Rh.
- Người nhận cần thông báo cho bác sĩ về bất kỳ phản ứng nào với truyền máu trong quá khứ.
Trong quá trình truyền máu:
- Truyền máu thường mất từ 1-4 giờ.
- Máu của người hiến tặng được lưu trữ trong túi nhựa và truyền vào tĩnh mạch của người nhận thông qua một ống dẫn.
- Người nhận có thể ngồi hoặc nằm trong khi truyền máu.
- Nhân viên y tế sẽ theo dõi huyết áp, nhiệt độ và nhịp tim của người nhận.
Sau khi truyền máu:
- Kim và ống dẫn sẽ được tháo ra sau khi truyền máu xong.
- Người nhận có thể bị bầm tím tại vị trí tiêm, nhưng sẽ biến mất sau một vài ngày.
- Các xét nghiệm máu bổ sung có thể được thực hiện để theo dõi phản ứng của cơ thể với máu của người hiến tặng.
Khi nào nên gặp bác sĩ
Người nhận nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây sau khi truyền máu:
- Khó thở
- Đau ngực hoặc đau lưng
- Sốt cao hoặc ớn lạnh
- Ngứa bất thường
- Cảm giác khó chịu