Thuốc Kháng Viêm Không Steroid (NSAIDs)
NSAIDs là một nhóm thuốc không phải steroid được sử dụng để:
- Giảm đau do căng cơ, bong gân, đau đầu, đau nửa đầu, đau bụng kinh, đau răng
- Hạ sốt
- Kháng viêm
Nhóm Thuốc NSAIDs
NSAIDs có nhiều dạng, bao gồm:
- Viên nén
- Viên nang
- Thuốc đạn
- Kem, gel bôi
- Tiêm
Các loại NSAIDs phổ biến bao gồm:
- Ibuprofen
- Naproxen
- Diclofenac
- Celecoxib
- Mefenamic acid
- Etoricoxib
- Indomethacin
- Aspirin (liều cao)
Cơ Chế Tác Động của NSAIDs
NSAIDs hoạt động bằng cách ức chế cyclooxygenases (COX), enzyme tạo ra prostaglandin. Prostaglandin đóng vai trò trong đau, sốt và viêm.
- Aspirin: Ngăn chặn cả COX I và COX II, gây tác dụng phụ trên đường tiêu hóa.
- Diclofenac: Giảm đau mạnh nhưng cũng gây tác dụng phụ đường tiêu hóa nghiêm trọng.
- Ibuprofen: Giảm đau mạnh hơn aspirin nhưng có thể gây kích ứng tiêu hóa.
- Meloxicam: Ngăn chặn chọn lọc COX II, giảm tác dụng phụ trên đường tiêu hóa.
- Coxib (celecoxib, rofecoxib, valdecoxib): Cũng ngăn chặn COX II chọn lọc, giảm tác dụng phụ trên đường tiêu hóa nhưng có thể có tác động trên tim mạch.
Chỉ Định và Chống Chỉ Định của NSAIDs
Chỉ định:
- Viêm khớp (thấp khớp cấp, viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp)
- Các bệnh hệ thống (lupus ban đỏ hệ thống, xơ cứng bì toàn thể)
- Thoái hóa khớp
- Đau cột sống, đau thần kinh tọa
- Bệnh lý phần mềm do thấp
Chống chỉ định:
- Chảy máu không kiểm soát
- Dị ứng với NSAIDs
- Loét dạ dày tá tràng đang tiến triển
- Suy tế bào gan mức độ vừa đến nặng
- Phụ nữ mang thai 3 tháng đầu hoặc ba tháng cuối, phụ nữ cho con bú
Tác Dụng Phụ và Cảnh Báo khi Sử dụng NSAIDs
NSAIDs có thể gây ra tác dụng phụ, bao gồm:
- Tác dụng phụ trên đường tiêu hóa: Đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, loét dạ dày
- Tác dụng phụ trên tim mạch: Đau tim, đột quỵ
- Các tác dụng phụ khác: Đau đầu, buồn ngủ, chóng mặt, phản ứng dị ứng
Nguy cơ tác dụng phụ tăng lên khi:
- Sử dụng chung với thuốc chống đông máu hoặc corticosteroid
- Hút thuốc lá
- Sử dụng NSAIDs trong thời gian dài
- Uống rượu
- Cao tuổi
- Sức khỏe kém
Những người có tiền sử nhồi máu cơ tim, đột quỵ, tiểu đường, huyết áp cao, hen suyễn, bệnh thận, bệnh gan nặng hoặc loét dạ dày nên thận trọng khi sử dụng NSAIDs.
Liều Dùng NSAIDs
Liều dùng NSAIDs tùy thuộc vào tình trạng bệnh và loại thuốc cụ thể. Dưới đây là liều dùng của một số hoạt chất NSAIDs phổ biến:
- Aspirin: 325 – 625mg (mỗi 4 giờ)
- Diclofenac: 75 – 150mg
- Ibuprofen: 0,6 – 1g/ngày
- Meloxicam: 7,5 – 15mg/ngày
Lựa Chọn Thay Thế NSAIDs
Nếu gặp phải tác dụng phụ khi dùng NSAIDs, có thể xem xét các lựa chọn thay thế, chẳng hạn như:
- Paracetamol
- Kem và gel NSAIDs
- Các loại thuốc khác theo chỉ định của bác sĩ
