Suy dinh dưỡng là gì?
Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng trong thời gian dài, ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe của cơ thể. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt một hoặc nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển và duy trì sức khỏe.
Các dạng suy dinh dưỡng khác nhau
Có nhiều dạng suy dinh dưỡng, trong đó phổ biến nhất là:
- Suy dinh dưỡng thể gầy còm: Trẻ nhẹ cân so với chiều cao, thường do thiếu thức ăn hoặc mắc bệnh truyền nhiễm khiến trẻ sụt cân nghiêm trọng.
- Suy dinh dưỡng thể thấp còi: Trẻ quá thấp so với tuổi, xảy ra khi trẻ không hấp thụ các chất dinh dưỡng đa dạng, bệnh tật thường xuyên hoặc không được chăm sóc đúng cách trong giai đoạn đầu đời.
- Nhẹ cân: Trẻ nhẹ cân so với tuổi, có thể gầy còm, thấp còi hoặc cả hai.
Hậu quả của suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:
- Thiếu vi chất: Suy dinh dưỡng có thể dẫn đến thiếu hụt các vi chất thiết yếu như sắt, iốt, folate, vitamin A và kẽm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ.
- Thừa cân, béo phì: Suy dinh dưỡng cũng có thể dẫn đến thừa cân, béo phì do mất cân bằng giữa tiêu thụ và tiêu hao năng lượng. Trẻ thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc các bệnh mạn tính không lây nhiễm như bệnh tim, đái tháo đường và cao huyết áp.
Dấu hiệu trẻ suy dinh dưỡng
Nhận biết sớm các dấu hiệu suy dinh dưỡng rất quan trọng để đưa trẻ đi khám kịp thời. Các dấu hiệu phổ biến của suy dinh dưỡng bao gồm:
- Mệt mỏi, chóng mặt
- Thiếu năng lượng, ít vận động, kém hoạt bát
- Sụt cân hoặc tăng cân chậm
- Chậm tăng trưởng về chiều cao
- Chậm mọc răng, chậm biết đi
- Trẻ ăn ít, không quan tâm đến thức ăn
- Chức năng miễn dịch suy giảm, trẻ dễ mắc bệnh hơn
- Bụng phình to
- Sưng chân
- Da nhợt nhạt, khô, thiếu độ đàn hồi, dễ bầm tím
- Yếu cơ, đau nhức khớp
- Thịt nhão, không săn chắc
- Các vấn đề răng miệng như chảy máu nướu răng, sưng nướu, sâu răng, sưng lưỡi
- Tóc thưa, mỏng, dễ rụng
- Loãng xương dễ gãy
- Trẻ gặp các vấn đề về tiêu hóa thường xuyên
- Khó giữ ấm, dễ cảm thấy lạnh
- Thiếu vitamin A có thể gây quáng gà, nhạy cảm với ánh sáng, khô giác mạc đến loét giác mạc
- Thay đổi cảm xúc, hành vi chẳng hạn như dễ cáu kỉnh, lo lắng
- Phối hợp kém, phản xạ kém, kém tập trung
Chẩn đoán và điều trị suy dinh dưỡng ở trẻ
Nếu phát hiện các dấu hiệu suy dinh dưỡng, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị. Khi đi khám, bác sĩ có thể:
- Đo chiều cao, cân nặng và chỉ số khối cơ thể (BMI)
- Kiểm tra các tình trạng sức khỏe cơ bản có thể gây suy dinh dưỡng
- Đề xuất xét nghiệm máu để kiểm tra sự thiếu hụt dinh dưỡng
- Đề xuất các xét nghiệm bổ sung dựa trên bệnh sử và kết quả kiểm tra sức khỏe
Tình trạng suy dinh dưỡng nghiêm trọng có thể rất nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu trẻ chỉ suy dinh dưỡng ở mức nhẹ hoặc trong thời gian ngắn thì vẫn có thể cải thiện thông qua chế độ dinh dưỡng hợp lý. Khi điều trị, bác sĩ có thể đề xuất thay đổi loại thực phẩm hoặc số lượng thực phẩm mà trẻ ăn. Đồng thời, bác sĩ có thể kê đơn thực phẩm chức năng như vitamin hoặc khoáng chất mà trẻ cần bổ sung nếu cần thiết.
