Các giai đoạn phát triển ngôn ngữ
- Giai đoạn từ 3 đến 12 tháng: Bập bẹ, đáp lại bằng tiếng bập bẹ, phản ứng khi được gọi tên.
- Giai đoạn từ 12 đến 18 tháng: Nói được một số từ đơn, bắt chước theo lời nói của người khác.
- Giai đoạn từ 18 tháng đến 2 tuổi: Vốn từ tăng lên đáng kể, xâu chuỗi từ ngữ thành câu ngắn.
- Giai đoạn từ 2 đến 3 tuổi: Nói được những câu dài hơn, hiểu được những điều bạn nói tốt hơn.
- Giai đoạn từ 3 đến 5 tuổi: Tò mò về thế giới xung quanh, đặt nhiều câu hỏi, nói những câu phức tạp hơn về mặt ngữ pháp.
- Giai đoạn từ 5 đến 6 tuổi: Hiểu được các câu hỏi và trả lời một cách mạch lạc, vốn từ vựng và ngữ pháp phong phú hơn.
Các hoạt động thúc đẩy sự phát triển ngôn ngữ
- Đọc sách: Giới thiệu từ mới, cải thiện vốn từ và ngữ pháp.
- Trò chuyện: Tạo thói quen lắng nghe và đáp lại, thúc đẩy phản ứng ngôn ngữ.
- Nghe nhạc: Tăng vốn từ, cải thiện nhịp điệu và khả năng nói rõ ràng.
- Sửa lỗi: Chỉ ra lỗi phát âm và ngữ pháp, yêu cầu trẻ lặp lại chính xác.
- Hạn chế màn hình: Tiếp xúc quá nhiều với màn hình có thể cản trở sự phát triển ngôn ngữ.
- Đưa trẻ đi chơi: Khơi dậy sự tò mò và khuyến khích nói chuyện về những thứ mới lạ.
- Nói về những chủ đề trẻ thích: Thúc đẩy trẻ tham gia tích cực vào cuộc trò chuyện.
- Giới thiệu từ mới dần dần: Tránh dạy quá nhiều từ mới cùng lúc để trẻ dễ hiểu và nhớ.
Sự khác biệt giữa ngôn từ và lời nói
- Ngôn từ: Hệ thống các từ mà trẻ hiểu và sử dụng, bao gồm cả khả năng nói và viết.
- Lời nói: Khả năng tạo ra âm thanh để phát âm các từ.
Dấu hiệu chậm phát triển
Nếu bạn quan sát thấy những dấu hiệu sau, hãy đưa trẻ đi kiểm tra:
- Không bập bẹ hoặc thử nói
- Không nói được các tiếng đơn giản như “mama”, “baba”
- Không chỉ vào đồ vật và cố gắng nói tên
- Không chỉ hoặc vẫy tay
- Không đáp lại tiếng gọi của bạn
- Không bắt chước lời nói và hành động của người lớn
- Không thể xâu chuỗi các từ để tạo thành cụm từ đơn giản
- Nói lắp hoặc phát âm không rõ ràng
- Giao tiếp khó khăn
- Sử dụng sai đại từ nhân xưng
Các cách hỗ trợ hiệu quả
- Tạo môi trường ngôn ngữ phong phú
- Khuyến khích trẻ nói chuyện
- Đáp lại trẻ bằng những câu trả lời có ý nghĩa
- Đọc sách và hát cho trẻ nghe
- Chơi trò chơi ngôn ngữ
- Tránh sửa lỗi quá mức
- Kiên nhẫn và nhất quán
- Tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp nếu cần
