Nguyên nhân gây nói lắp ở trẻ em
Nguyên nhân gây nói lắp ở trẻ em vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng có thể bao gồm các yếu tố sau:
- Di truyền: Khoảng 60% trẻ em nói lắp có người thân trong gia đình cũng mắc phải tình trạng này.
- Sự phát triển ngôn ngữ: Nói lắp thường xảy ra trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ mạnh mẽ của trẻ, từ 18 tháng đến 5 tuổi. Trẻ có thể chưa tìm được từ ngữ thích hợp để diễn đạt ý muốn của mình.
- Yếu tố thần kinh: Chức năng xử lý ngôn ngữ ở hệ thần kinh của trẻ nói lắp có thể khác với trẻ nói chuyện bình thường. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học nào giải thích rõ ràng về nguyên nhân này.
Biểu hiện của nói lắp ở trẻ em
- Lặp lại từ ngữ hoặc âm tiết
- Kéo dài thời gian phát âm một âm tiết hoặc từ ngữ
- Ngắt quãng khi nói, như thể bị “kẹt” lại
- Có thể kèm theo các hành vi phụ như chớp mắt, nhíu mày hoặc chuyển động tay chân
Khi nào cần can thiệp nói lắp ở trẻ em?
Phụ huynh cần theo dõi những yếu tố sau để xác định thời điểm cần can thiệp nói lắp ở trẻ em:
- Tiền sử gia đình: Nếu có người thân mắc chứng nói lắp, trẻ có nguy cơ cao bị nói lắp mãn tính.
- Độ tuổi: Tình trạng nói lắp xảy ra trước 3 tuổi có thể trở nên nghiêm trọng hơn về sau.
- Thời gian kéo dài: Nếu tật nói lắp kéo dài hơn 6 tháng, cần can thiệp để tìm cách chữa trị.
- Giới tính: Bé trai có nguy cơ nói lắp mãn tính cao hơn bé gái từ 3-4 lần.
- Khiếm khuyết ngôn ngữ: Trẻ có vấn đề về nghe hiểu và truyền đạt thông tin có khả năng nói lắp nghiêm trọng hơn.
Cách can thiệp nói lắp ở trẻ em
Nếu tình trạng nói lắp của trẻ cần can thiệp, có một số phương pháp điều trị có thể giúp cải thiện:
- Liệu pháp ngôn ngữ: Liệu pháp ngôn ngữ tập trung vào việc cải thiện kỹ năng nói của trẻ, bao gồm cách phát âm, ngữ điệu và nhịp độ.
- Liệu pháp hành vi nhận thức: Liệu pháp này giúp trẻ nhận biết và thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực có thể góp phần gây ra nói lắp.
- Thuốc men: Trong một số trường hợp, thuốc có thể được sử dụng để giảm bớt các triệu chứng nói lắp.
Mẹo giúp trẻ nói lắp cải thiện
Ngoài can thiệp chuyên nghiệp, phụ huynh có thể áp dụng một số mẹo sau để giúp trẻ nói lắp cải thiện:
- Nói chậm rãi và bình tĩnh khi giao tiếp với trẻ.
- Tạo không khí yên tĩnh khi trẻ đang nói chuyện.
- Chú ý vào điều trẻ muốn nói thay vì tập trung vào cách trẻ nói.
- Tránh đưa ra những câu mệnh lệnh hoặc gián đoạn mạch câu chuyện của trẻ.
- Giả vờ không chú ý đến tật nói lắp của trẻ.
- Khuyến khích trẻ kể chuyện về các hoạt động thường ngày.
Kết luận
Nói lắp ở trẻ em thường là tình trạng tạm thời, nhưng có thể trở thành mãn tính nếu không được can thiệp kịp thời. Phụ huynh cần theo dõi tình trạng nói lắp của trẻ và can thiệp nếu cần thiết. Các phương pháp can thiệp và mẹo cải thiện có thể giúp trẻ nói lắp cải thiện đáng kể, tăng cường sự tự tin và cải thiện kỹ năng giao tiếp của trẻ.
