Thành Phần Hóa Học và Tác Dụng Dược Lý
Xuyên khung chứa nhiều hợp chất hoạt tính, bao gồm tinh dầu, axit ferulic, saponin và alkaloid. Các hợp chất này mang lại cho xuyên khung nhiều tác dụng dược lý, bao gồm:
- Hành khí, điều kinh
- Hoạt huyết, trừ phong
- Giảm đau
- Kháng khuẩn
- An thần gây ngủ
- Tăng cường lưu thông máu não
Liều Dùng và Cách Dùng
Liều dùng thông thường của xuyên khung là 6-12g mỗi ngày, có thể dùng dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột hoặc rượu thuốc. Trong y học cổ truyền Trung Quốc, xuyên khung thường được dùng với liều lượng 3-9g mỗi ngày để điều trị các rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh và các tình trạng đau nhức.
Các Bài Thuốc Có Vị Xuyên Khung
Xuyên khung được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian để điều trị các tình trạng khác nhau, bao gồm:
- Suy nhược cơ thể: Xuyên khung, thục địa, đương quy, bạch thược
- Thấp tim: Xuyên khung, thổ phục linh, kim ngân, đẳng sâm, bạch truật, phục linh, đương quy, bạch thược, thục địa, ngưu tất
- Thiếu máu: Xuyên khung, thục địa, cao ban long, kỷ tử, bạch thược, đương quy
- Hậu sản: Xuyên khung, nhân hạt đào, vân quy, cầm kê nhiệt thảo, hoắc hương
- Đau lưng cấp: Xuyên khung, đan sâm, bạch chỉ, quế chi, phòng phong, uất kim, khương hoạt, chỉ xác
- Viêm đại tràng: Xuyên khung, đảng sâm, ý dĩ, bạch truật, chỉ xác, hoàng bá, hoàng liên, mộc hương, uất kim
- Kinh nguyệt trước kỳ, kinh nguyệt nhiều: Xuyên khung, sinh địa, bạch thược, hoàng cầm, đương quy, hoàng liên
- Kinh nguyệt trước kỳ, lượng kinh ít: Xuyên khung, sinh địa, bạch thược, địa cốt bì, đan bì, đương quy
- Kinh nguyệt sau kỳ, chậm kinh: Xuyên khung, đảng sâm, đương quy, ngưu tất, bạch thược, đan bì, nga truật, cam thảo, quế tâm
- Chậm kinh do khí uất, chướng khí gây đau bụng: Xuyên khung, sài hồ, hương phụ, nga truật, đương quy, ngải điệp, đan bì, ô dược, hồng hoa, ô mai, tam lang
- Rong huyết: Xuyên khung, đảng sâm, bạch truật, thục địa, bạch thược, hương phụ, hoàng kỳ, bổ hoàng, địa du
- Đau đầu liên quan đến các vấn đề về mạch máu: Xuyên khung, củ chóc, bạch biển đậu
- Đau đầu, ê ẩm mình mẩy do ngoại cảm phong tà hoặc đau nhức xương khớp do phong thấp: Xuyên khung, cương tằm, nữ tiết, thạch cao sống
Lưu Ý Khi Sử Dụng
Khi sử dụng xuyên khung, cần lưu ý một số điều sau:
- Không nên dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
- Không dùng cho người có các vấn đề về nội tạng và xuất huyết.
- Không dùng cho người có thể bị âm hư hỏa vượng.
- Không dùng cho người có tiền sử dị ứng với xuyên khung.
- Không dùng cho người thường ra mồ hôi về ban đêm, khô miệng, khô họng.
- Không dùng cho người bị tỳ hư, thể khí uất hóa hỏa, đầy bụng và chán ăn.
- Không dùng cho người bị đàm do hen suyễn, khí thăng.
- Xuyên khung kiêng kỵ phối hợp với các vị thuốc hoàng kỳ, hoạt thạch, sơn thù, hoàng liên, tiêu thạch và lang độc.
- Xuyên khung có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hoặc dược liệu khác.
Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi sử dụng xuyên khung hoặc bất kỳ loại thảo dược nào khác.
