Tổng quan về Cây Củ Cải Trắng
Củ cải trắng (tên khoa học: Raphanus sativus L.) là một loài thực vật thuộc họ Cải (Brassicaceae). Cây nhỏ, sống một hoặc hai năm, có rễ phình to thành củ hình trụ, trứng hoặc cầu, màu trắng. Thân rất ngắn, chỉ khi ra hoa mới vượt lên. Lá mọc so le, hình bầu dục hoặc hình mác, mép lá có răng cưa tù hoặc chia thùy không đều. Cụm hoa mọc thành chùm trên một cán dài, mỗi nhánh mang nhiều hoa trắng hoặc tím nhạt. Quả cải, thắt từng quãng, đầu nhọn dài, chứa nhiều hạt nhỏ màu vàng nhạt hoặc nâu đen.
Thành phần hóa học
Củ cải trắng chứa nhiều thành phần hóa học có lợi cho sức khỏe, bao gồm:
- Rễ: raphanin, glucose, saccharose, axit coumaric, axit cafeic, axit ferulic, axit amin
- Hạt: dầu béo, tinh dầu, raphanin (có tác dụng kháng khuẩn)
- Lá: vitamin C
Tác dụng, Công dụng
Củ, lá, hoa và hạt của cây cải củ đều có hoạt tính kháng khuẩn. Các chế phẩm từ loài cây này có thể làm tăng sự dung nạp carbohydrat của cơ thể.
Theo Đông y, hạt cải củ (la bặc tử) có vị cay ngọt, mùi thơm, tính bình, quy vào các kinh phế, tỳ vị, có tác dụng hạ khí, tiêu đờm, trừ hen suyễn, tiêu thức ăn. Còn củ cải củ (la bặc căn) có vị ngọt, hơi cay đắng, tình bình, có tác dụng mạnh tỳ vị, lợi tiểu, long đờm, tiêu thức ăn, giải độc.
Củ cải trắng được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh, bao gồm:
- Hạt cải củ: ăn không tiêu, sốt, ho nhiều đờm, hen suyễn, ngực bụng đầy trướng, nôn mửa
- Củ hoặc lá cải củ: thông tiểu tiện, chữa phù thũng, nhức đau, thiên đầu thống, tiêu chảy
- Nước ép củ cải trắng: tăng cường tiêu hóa, làm mạnh dạ dày, lợi mật, long đờm, lợi tiểu
- Rượu ngâm hạt và củ cải củ: chữa nốt tàn nhang
Trong y học cổ truyền Ấn Độ, củ cải trắng được xem là vị thuốc làm khỏe khoắn và giúp lọc máu. Các chế phẩm từ củ có tác dụng tốt đối với rối loạn chức năng gan và túi mật, các bệnh tiết niệu, trĩ và đau dạ dày.
Liều dùng
Liều dùng thông thường của cải củ:
- Hạt: 10-15 g/ngày, uống ở dạng thuốc sắc
- Củ hoặc lá phơi hay sấy khô: 10-15 g/ngày, dạng thuốc sắc
- Nước ép củ cải trắng: 50-90 g mỗi lần
Một số bài thuốc có cây củ cải trắng
1. Chữa ho nhiều đờm, hen suyễn, khó thở, tức ngực
- Hạt cải củ: 10 g
- Hạt tía tô: 10 g
- Hạt cải trắng (bạch giới tử): 3 g
Sao các vị thuốc, tán nhỏ, cho vào túi vải, thêm 500 ml nước sắc còn 200 ml, chia làm 3 lần uống trong ngày.
2. Chữa đờm suyễn kéo lên, ngực căng thở gấp
- Hạt cải củ sao
- Hạt bồ kết đốt tồn tính
Tán bột các vị thuốc, viên với mật ong, uống mỗi lần 4 g, ngày uống 2-3 lần.
3. Chữa ngạt do khói than
Giã nhỏ củ hoặc lá cây cải củ, vắt lấy nước cốt rồi đổ vào miệng.
4. Chữa bỏng
Giã nát củ cải trắng, đắp vào chỗ bỏng.
Lưu ý, Thận trọng khi dùng cải củ
- Người bị khí hư không nên dùng hạt cải củ.
- Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú cần tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng.
- Trong quá trình sử dụng, nếu thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường, hãy tạm ngưng dùng và thông báo ngay cho bác sĩ.
- Tùy từng trường hợp, các vị thuốc trong bài thuốc có thể cần gia giảm cho phù hợp. Do đó, không nên tự ý phối hợp các loại dược liệu.
