Tổng quan về Cây Rẻ Quạt
- Cây rẻ quạt (tên khoa học: Belamcanda chinensis (L) DC) là một loại thảo dược lâu năm, phân bố ở nhiều tỉnh thành Việt Nam và một số quốc gia châu Á.
- Cây có thân nhỏ, cao khoảng 1m, lá mọc thẳng đứng, hình mác dài, màu xanh lục.
- Hoa rẻ quạt có màu vàng đốm tím, mọc thành chùm ở ngọn.
Thành phần hóa học
- Dược liệu rẻ quạt chứa nhiều hợp chất có tác dụng dược lý, bao gồm: belamcanidin, tectorigenin, tectoridin, irigenin, methyl Irisolidone, iridin, irisflorentin, noririsflorentin, muningin.
Tác dụng trong y học cổ truyền
- Thanh nhiệt, tiêu đờm, chữa ho, ho gà, viêm họng, viêm amidan, khàn tiếng.
- Ngoài ra, rẻ quạt còn có tác dụng chữa sốt, thống kinh, bí đại tiểu tiện, sưng vú tắc tia sữa, mụn nhọt, đau nhức tai, rắn cắn.
Tác dụng trong y học hiện đại
- Chống nấm và virus: Ức chế virus gây viêm nhiễm hô hấp và các loại nấm da.
- Điều hòa hệ nội tiết: Tăng tiết nước bọt.
- Khử đờm: Tống đờm mạnh, nâng cao chức năng hô hấp.
- Kháng khuẩn: Ức chế các chủng vi khuẩn liên cầu tan máu, trực khuẩn ho gà, Bacillus subtilis.
- Giải nhiệt: Hạ sốt cao rõ rệt.
- Kháng viêm.
Liều dùng và cách dùng
- Liều dùng thông thường: 6 – 10g dược liệu khô/ngày sắc nước uống.
- Giã nhỏ 10 – 20g thân rễ tươi.
- Dùng ngoài: Đắp, ngậm.
Các bài thuốc từ cây rẻ quạt
Bài thuốc trị hen hoặc viêm phế quản thể hen:
– Ma hoàng: 8g
– Xạ can: 8g
– Tử uyển: 12g
– Tế tân: 4g
– Khoản đông hoa: 12g
– Gừng tươi: 3 lát
– Đại táo: 3 quả
– Khương bán hạ: 8g
Bài thuốc chữa ho do nhiễm lạnh:
– Khoản đông hoa: 10g
– Tử uyển: 10g
– Bán hạ: 10g
– Xạ can: 10g
– Đại táo: 10g
– Sinh khương: 10g
– Ngũ vị tử: 3g
– Tế tân: 3g
– Ma hoàng: 7g
Bài thuốc chữa viêm họng hạt:
– Củ tươi: 50g
Bài thuốc chữa họng sưng đau:
– Hoàng cầm: 2g
– Cát cánh: 2g
– Cam thảo sống: 2g
– Rẻ quạt: 4g
Lưu ý khi sử dụng
- Tránh dùng lâu ngày có thể khiến cơ thể hư yếu, dễ tiêu chảy.
- Không dùng trong những trường hợp phổi không có độc, cơ thể không bị nhiệt, đang bị tiêu lỏng, tỳ hư, phụ nữ mang thai và người tạng hàn.
- Tránh nhầm lẫn giữa cây rẻ quạt với cây hương bài.
- Bảo quản dược liệu nơi khô ráo, thoáng mát.
- Tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi sử dụng.
