Giới thiệu về Cây Mã Đề
Cây mã đề là một loại thảo dược sống quanh năm, có thân ngắn và lá mọc thành hình hoa thị. Lá có hình trứng, đầu hơi tù, có mũi nhọn và gân lá hình cung. Bông mã đề là một bông dài ở kẽ lá, có 4 đài lá ở gốc hoa.
Thành phần hóa học
Lá mã đề:
- Iridoid (aucubosid, catalpol)
- Acid phenolic và este phenylpropanoic của glycosid
- Majorosid
- 20% chất nhầy
Hạt mã đề (xa tiền tử):
- D-galactose
- L-arabinose
- Khoảng 40% acid uronoic
- Dầu béo (có acid 9-hydroxy-cis-11-octadecenoic)
- Flavonoid
- Acid cimaric
- Caroten
- Vitamin K
- Vitamin C
Tác dụng, công dụng
Theo y học cổ truyền:
- Lá mã đề: Tính mát, vị ngọt, thanh nhiệt, lợi phế, tiêu thũng, thông tiểu tiện
- Hạt mã đề: Vị ngọt nhạt, nhớt, tính mát, quy 4 kinh: can, phế, thận, tiểu tràng, lợi tiểu, tăng cường đào thải muối, acid uric và ure ra khỏi cơ thể
Tác dụng dược lý:
- Lợi tiểu
- Kháng khuẩn
- Trị ho, trừ đờm
- Làm tăng tiết niêm dịch phế quản
- Ức chế trung khu hô hấp
- Nhuận tràng
- Hỗ trợ điều trị cao huyết áp
- Thanh lọc phổi
- Cai thuốc lá
Liều dùng
Liều lượng khuyến cáo:
- Toàn cây: 10 – 20g
- Hạt: 6 – 12g dưới dạng thuốc sắc
Ngoài ra:
- Lá mã đề tươi có thể giã nát đắp lên mụn nhọt.
- Cao đặc mã đề có thể đắp lên vết bỏng.
Một số bài thuốc có cây mã đề
1. Chữa bệnh lỵ ra máu, mủ:
- Cây mã đề, dây mơ lông, cỏ seo gà, phối hợp mỗi vị 20g sắc uống.
2. Chữa tiểu khó và nóng trong ở người già:
- Hạt mã đề 1 chén (50ml) bỏ vào túi và sắc lấy nước. Dùng nước này nấu cháo với hạt kê để ăn.
3. Trị tiểu ra máu:
- Giã vắt lá mã đề và cỏ ích mẫu lấy nước cốt để uống.
4. Bài thuốc lợi tiểu:
- Kết hợp 10g hạt mã đề và 2g cam thảo, sắc với 600ml đến khi còn 200ml, chia thành 3 lần uống trong ngày.
5. Chữa ho có đờm:
- Cây mã đề 10g, cam thảo 2g, cát cánh 2g, nước 400ml. Sắc còn 200ml và chia làm 3 lần uống trong ngày.
Lưu ý, thận trọng khi dùng
- Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi sử dụng.
- Tránh dùng cho người tiểu nhiều lần, táo bón, thận hư và không có thấp nhiệt.
- Thận trọng khi dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú.
- Không nên dùng cho người già thận yếu, tiểu đêm.
- Trẻ em dễ bị đái dầm, tiểu đêm khi dùng cây mã đề.
- Kiêng dùng đồ nóng, các chất kích thích như thuốc lá, rượu, bia và cafein.
Tương tác có thể xảy ra
Cây mã đề có thể tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác.
