Hẹp động mạch cảnh là gì?
Hẹp động mạch cảnh là tình trạng động mạch cảnh, động mạch lớn ở hai bên cổ, bị tắc nghẽn. Động mạch cảnh mang máu từ tim đến não, mặt và đầu cổ. Hẹp động mạch cảnh có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên cổ và có thể trở nên nghiêm trọng theo thời gian nếu không được điều trị.
Nguyên nhân gây hẹp động mạch cảnh
Nguyên nhân chính gây hẹp động mạch cảnh là sự tích tụ mảng bám, gồm chất béo và các chất khác. Mảng bám tích tụ làm thu hẹp động mạch cảnh, hạn chế lưu lượng máu đến não.
Yếu tố nguy cơ
Các yếu tố làm tăng nguy cơ hẹp động mạch cảnh bao gồm:
- Tuổi tác
- Hút thuốc lá
- Huyết áp cao
- Cholesterol cao
- Chế độ ăn uống nhiều chất béo bão hòa
- Tiểu đường
- Béo phì
- Ngưng thở khi ngủ
- Có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch
Triệu chứng
Hầu hết những người bị hẹp động mạch cảnh không có triệu chứng cho đến khi tình trạng trở nên nghiêm trọng. Một số triệu chứng có thể bao gồm:
- Yếu một bên cơ thể
- Mất cảm giác ở một bên cơ thể
- Nói lắp hoặc khó nói
- Mất thị lực ở một mắt
- Chóng mặt đột ngột
- Nhức đầu dữ dội
Biến chứng
Hẹp động mạch cảnh có thể dẫn đến đột quỵ, một tình trạng cấp cứu y tế có thể gây tổn thương não, yếu cơ và tử vong. Đột quỵ có thể xảy ra do:
- Giảm lưu lượng máu đến não
- Vỡ mảng bám và di chuyển đến các động mạch nhỏ hơn
- Hình thành cục máu đông trong động mạch cảnh
Chẩn đoán
Hẹp động mạch cảnh thường được chẩn đoán sau khi xảy ra đột quỵ. Bác sĩ sẽ kiểm tra cổ để tìm âm thổi bất thường và sử dụng các xét nghiệm hình ảnh như siêu âm, chụp CT hoặc chụp MRI để xác định vị trí và mức độ tắc nghẽn.
Điều trị
Phương pháp điều trị hẹp động mạch cảnh phụ thuộc vào mức độ tắc nghẽn và các triệu chứng. Các phương pháp điều trị bao gồm:
Điều trị nội khoa:
- Ngừng hút thuốc
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
- Tập thể dục
- Sử dụng thuốc aspirin
Phẫu thuật:
- Cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh (CEA): Loại bỏ mảng bám và cục máu đông khỏi động mạch cảnh
- Nong động mạch cảnh bằng cách đặt stent (CAS): Mở rộng động mạch cảnh và đặt stent để giữ cho nó mở rộng
Phòng ngừa
Để phòng ngừa hẹp động mạch cảnh và đột quỵ, hãy thực hiện những thay đổi lối sống lành mạnh, bao gồm:
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh
- Hạn chế chất béo và muối
- Tập thể dục thường xuyên
- Ngừng hút thuốc
- Kiểm soát huyết áp và cholesterol
- Khám sức khỏe định kỳ
