Xơ gan ứ mật nguyên phát là gì?
Xơ gan ứ mật nguyên phát (PBC) là một tình trạng tự miễn khiến hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các ống dẫn mật trong gan. Điều này dẫn đến tắc nghẽn dòng chảy của mật, tích tụ mật trong gan và cuối cùng gây tổn thương tế bào gan. Theo thời gian, tổn thương này có thể dẫn đến xơ gan, một tình trạng sẹo gan không thể phục hồi.
Các giai đoạn của PBC
PBC thường tiến triển qua bốn giai đoạn chính:
- Giai đoạn 1: Viêm trên thành ống dẫn mật
- Giai đoạn 2: Tắc nghẽn ống dẫn mật nhỏ
- Giai đoạn 3: Sẹo gan bắt đầu hình thành
- Giai đoạn 4: Xơ gan đã phát triển
Triệu chứng của PBC
Các triệu chứng của PBC có thể rất khác nhau và có thể xuất hiện theo thời gian. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:
- Mệt mỏi
- Khô miệng và khô mắt
- Ngứa da
- Đau bụng
- Sạm da
- Buồn nôn và chán ăn
- Sụt cân bất thường
- Vàng da hoặc ban vàng quanh mắt
- Đau cơ và xương khớp
- Vàng da, vàng mắt
- Cổ trướng, phù nề
- Tiêu chảy
- Gãy xương
Nguyên nhân của PBC
Nguyên nhân chính xác của PBC vẫn chưa được biết rõ, nhưng các chuyên gia tin rằng đây là một tình trạng tự miễn. Điều này có nghĩa là hệ miễn dịch của người bệnh tấn công nhầm vào các tế bào khỏe mạnh trong gan và các ống dẫn mật. Một số yếu tố nguy cơ có thể góp phần gây ra PBC bao gồm:
- Phụ nữ trong độ tuổi 30-60
- Gia đình có tiền sử PBC
- Nghiện thuốc lá
- Tiếp xúc với hóa chất độc hại
Chẩn đoán PBC
Để chẩn đoán PBC, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp sau:
- Hỏi tiền sử bệnh
- Kiểm tra sức khỏe tổng quát
- Xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng gan và kháng thể kháng ti thể (AMA)
- Sinh thiết gan để kiểm tra tổn thương gan
Điều trị PBC
Mục tiêu điều trị PBC là cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa tổn thương gan thêm và làm chậm tiến triển của bệnh. Không có cách chữa khỏi hoàn toàn PBC, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Một số phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:
- Thuốc: Các loại thuốc như ursodiol và axit obeticholic có thể giúp cải thiện dòng chảy của mật và giảm tổn thương gan. Thuốc ức chế miễn dịch cũng có thể được sử dụng để ngăn chặn hệ miễn dịch tấn công các ống dẫn mật.
- Phẫu thuật: Trong trường hợp gan bị tổn thương nghiêm trọng, có thể cần phẫu thuật ghép gan.
Kiểm soát PBC
Kiểm soát PBC là rất quan trọng để làm chậm tiến triển của bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Các biện pháp kiểm soát bao gồm:
- Tái khám đúng hẹn
- Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
- Tập thể dục thường xuyên
- Bỏ thuốc lá
- Tránh uống rượu
Tiên lượng của PBC
Tiên lượng của PBC khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn bệnh được phát hiện và mức độ nghiêm trọng của tổn thương gan. Nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, nhiều người có thể sống một cuộc sống bình thường với PBC. Tuy nhiên, nếu PBC không được điều trị, nó có thể dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng, suy gan và thậm chí tử vong.
