Sỏi niệu quản là gì?
Sỏi niệu quản là những tinh thể cứng hình thành trong niệu quản, ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Chúng thường là do sỏi thận di chuyển xuống từ thận. Sỏi thận được tạo thành từ muối và khoáng chất trong nước tiểu kết tinh lại với nhau.
Nguyên nhân gây sỏi niệu quản
Có nhiều yếu tố có thể góp phần gây sỏi niệu quản, bao gồm:
- Uống ít nước: Không uống đủ nước có thể làm tăng nồng độ các chất tạo tinh thể trong nước tiểu, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
- Tăng axit uric: Quá nhiều axit uric trong nước tiểu có thể dẫn đến hình thành sỏi urat.
- Nhiễm trùng tiểu: Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể tạo ra môi trường thuận lợi cho sự hình thành sỏi.
- Tăng canxi máu: Nồng độ canxi cao trong máu có thể dẫn đến hình thành sỏi canxi.
- Các yếu tố khác: Béo phì, bệnh tiểu đường, phẫu thuật dạ dày và một số loại thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ sỏi niệu quản.
Triệu chứng sỏi niệu quản
Các triệu chứng của sỏi niệu quản có thể bao gồm:
- Đau dữ dội ở một bên bụng hoặc hông lưng
- Đau lan xuống bụng dưới và bẹn
- Cơn đau quặn từng cơn
- Đau khi tiểu tiện
- Nước tiểu màu đỏ, hồng hoặc nâu
- Nước tiểu đục và có mùi khó chịu
- Buồn nôn và ói mửa
- Mót tiểu
- Đi tiểu thường xuyên hơn so với bình thường
- Sốt và ớn lạnh (nếu có nhiễm trùng)
- Nước tiểu ít (bí tiểu)
Chẩn đoán sỏi niệu quản
Để chẩn đoán sỏi niệu quản, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm máu: Kiểm tra nồng độ canxi và axit uric trong máu.
- Xét nghiệm nước tiểu: Phân tích thành phần nước tiểu để tìm các khoáng chất và tinh thể.
- Kiểm tra hình ảnh: Chụp X-quang, siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) để xác định vị trí và kích thước của sỏi.
Điều trị sỏi niệu quản
Việc điều trị sỏi niệu quản phụ thuộc vào loại sỏi, kích thước và vị trí của sỏi.
Các phương pháp không xâm lấn:
- Uống nhiều nước: Uống nhiều nước có thể giúp đào thải sỏi nhỏ.
- Thuốc giảm đau: Thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc acetaminophen có thể giúp giảm đau do sỏi gây ra.
- Thuốc chẹn alpha: Những loại thuốc này có thể giúp thư giãn niệu quản, giúp sỏi dễ dàng đi qua.
Các thủ thuật xâm lấn:
- Tán sỏi ngoài cơ thể (ESWL): Sử dụng sóng âm để phá vỡ sỏi thành những mảnh nhỏ có thể đi qua niệu quản.
- Phẫu thuật nội soi ngược dòng gắp sỏi: Sử dụng ống soi để đi vào niệu quản và gắp sỏi ra.
- Phẫu thuật mở: Trong trường hợp sỏi quá lớn hoặc không thể phá vỡ bằng ESWL, bác sĩ có thể cần phẫu thuật mở để loại bỏ sỏi.
Biến chứng của sỏi niệu quản
Nếu không được điều trị, sỏi niệu quản có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Tắc nghẽn đường tiết niệu
- Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Tổn thương thận
- Suy thận
Phòng ngừa sỏi niệu quản
Có một số biện pháp bạn có thể thực hiện để giúp ngăn ngừa sỏi niệu quản, bao gồm:
- Uống đủ nước: Uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày để giữ cho nước tiểu loãng và ngăn ngừa sự hình thành sỏi.
- Ăn chế độ ăn lành mạnh: Hạn chế thực phẩm giàu oxalat (như rau bina và củ cải) và natri (muối).
- Giảm cân nếu thừa cân hoặc béo phì: Béo phì làm tăng nguy cơ sỏi niệu quản.
- Điều trị nhiễm trùng tiểu: Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể làm tăng nguy cơ sỏi niệu quản, vì vậy điều quan trọng là phải điều trị bất kỳ nhiễm trùng nào ngay lập tức.
- Thận trọng khi dùng thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc lợi tiểu, có thể làm tăng nguy cơ sỏi niệu quản. Hãy nói chuyện với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc nào bạn đang dùng.
