Hiệu ứng Zeigarnik là gì?
Hiệu ứng Zeigarnik xảy ra khi chúng ta bắt đầu một nhiệm vụ nhưng không hoàn thành. Cảm giác bồn chồn và lo lắng về nhiệm vụ dang dở này vẫn còn đó ngay cả khi chúng ta đang làm việc khác. Áp lực nhận thức này thúc đẩy chúng ta quay lại hoàn thành nhiệm vụ, và cảm giác căng thẳng chỉ biến mất khi chúng ta hoàn thành nó.
Lịch sử và nghiên cứu về hiệu ứng Zeigarnik
Hiệu ứng này được phát hiện lần đầu tiên bởi nhà tâm lý học người Nga Bluma Zeigarnik. Trong một nghiên cứu, cô nhận thấy rằng những người phục vụ tại một nhà hàng đông khách nhớ các đơn hàng chưa thanh toán tốt hơn các đơn hàng đã thanh toán. Cô cũng tiến hành các thí nghiệm khác, yêu cầu người tham gia thực hiện các nhiệm vụ đơn giản. Những người bị gián đoạn giữa chừng nhớ nhiệm vụ tốt hơn những người hoàn thành nhiệm vụ trơn tru.
Tác động của hiệu ứng Zeigarnik
Hiệu ứng Zeigarnik ảnh hưởng đáng kể đến trí nhớ. Nó giữ cho những nhiệm vụ dang dở ở trong trí nhớ ngắn hạn, khiến chúng ta luôn nghĩ về chúng. Điều này có thể có lợi cho việc học tập và ghi nhớ thông tin quan trọng.
Tận dụng hiệu ứng Zeigarnik
Cải thiện trí nhớ:
- Chia nhỏ các nhiệm vụ lớn thành các bước nhỏ hơn.
- Gián đoạn việc học thường xuyên để xem lại thông tin.
- Tạm thời chuyển hướng sự chú ý sang các hoạt động khác để kích thích trí nhớ tự động.
Giảm tính trì hoãn:
- Bắt đầu nhiệm vụ ngay cả khi chỉ là những bước nhỏ.
- Hiệu ứng Zeigarnik sẽ tạo ra cảm giác lo lắng, thúc đẩy chúng ta tiếp tục làm việc.
- Thực hiện từng bước nhỏ sẽ giúp chúng ta tiến gần hơn đến mục tiêu cuối cùng.
Hạn chế của hiệu ứng Zeigarnik
Mặc dù có lợi cho trí nhớ và năng suất, nhưng hiệu ứng Zeigarnik cũng có thể gây căng thẳng khi chúng ta không thể hoàn thành nhiệm vụ ngay lập tức. Nó có thể dẫn đến mất ngủ và lo lắng quá mức.
Kết luận
Hiệu ứng Zeigarnik là một hiện tượng tâm lý phức tạp có thể vừa hữu ích vừa gây cản trở. Bằng cách hiểu và tận dụng hiệu ứng này, chúng ta có thể cải thiện đáng kể trí nhớ, giảm tính trì hoãn và tăng năng suất tổng thể của mình. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải lưu ý đến những hạn chế tiềm ẩn của hiệu ứng này và quản lý căng thẳng một cách lành mạnh.
